De behandeling van borstkanker bestaat uit het verwijderen van de tumor uit de borst. Daarnaast is het belangrijk om te weten of er uitzaaiingen zijn in de lymfeklieren. De behandeling van borstkanker of een voorloper van borstkanker (DCIS), hangt af van het soort gezwel en het al dan niet bestaan van uitzaaiingen.
Bij borstkanker zijn het meestal de klieren in de oksel waar de kankercellen naar uitzaaien. Als er kankercellen loskomen van de tumor, kunnen deze terecht komen in het lymfevocht. Het lymfevocht wordt vervolgens afgevoerd naar de lymfeklieren.
In het verleden werd tijdens de operatie zowel de borsttumor als de okselklieren verwijderd (okselkliertoilet) Het doel van een okselkliertoilet was om het stadium van de ziekte vast te stellen, maar ook om aangetaste klieren te kunnen verwijderen. Bij een groot aantal patiënten bleken deze klieren niet aangetast en bleek het verwijderen van alle okselklieren een overbodige ingreep te zijn geweest. Het verwijderen van de lymfeklieren kan aanleiding geven tot klachten zoals:
- Gevoelsstoornis onder aan de arm en aan de zijkant van de romp;
- Kans op infectie aan de aangedane kant;
- Bewegingsbeperking van de schouder;
- Lymfoedeem (een dikke arm).
Om te voorkomen dat de okselklieren “onnodig” worden verwijderd en er toch duidelijkheid komt over het stadium van de ziekte, is de schildwachtklierprocedure ontwikkeld.
De schildwachtklierprocedure
Bij deze techniek is het mogelijk de schildwachtklier op te sporen die, via een lymfevat, rechtstreeks in verbinding staat met de tumor. Soms gaat het om meerdere schildwachtklieren. Deze lymfeklier wordt ook wel sentinel node, schildwachtklier of poortwachtersklier genoemd. De schildwachtklier bevindt zich meestal in de oksel en wordt als eerste aangetast wanneer de tumor zich uitzaait. Wanneer de schildwachtklier vrij is van tumorcellen, dan behoeft men de andere okselklieren niet weg te halen. Bevat de schildwachtklier kankercellen, dan zullen we bespreken om de oksel nog verder te behandelen. Dit door alsnog een okselkliertoilet uit te voeren of door de okselregio te bestralen. Dit is afhankelijk van uw persoonlijke situatie.
Techniek van de schildwachtklierprocedure
Om de schildwachtklier op te kunnen sporen dient men deze zichtbaar te maken. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een zeer kleine hoeveelheid radioactieve vloeistof, dat in de buurt van de tumor in de borst wordt gespoten. Dit gebeurt de dag voorafgaand aan de operatie of de dag van de operatie, op de afdeling nucleaire geneeskunde van het ADRZ in Goes. Als u voor de eerste keer naar het ADRZ komt, kunt u zich bij de receptie in de centrale hal laten inschrijven.
Zorg dat u uw zorgpas en identiteitsbewijs (geldig paspoort, rijbewijs of ID kaart) bij de hand heeft. Uw persoonlijke gegevens worden gevraagd. Voor dit onderzoek zijn geen voorbereidingen nodig. De radioactieve vloeistof wordt toegediend in de buurt van de tumor in de borst, d.m.v. drie kleine injecties. Deze injecties zijn over het algemeen niet pijnlijk, alleen de huid kan gevoelig zijn. Deze vloeistof volgt dezelfde weg als het lymfevocht en concentreert zich in de schildwachtklier. De hoeveelheid toegediend materiaal is zo klein, dat er geen beperkingen of gevaar zijn voor u of uw omgeving. Na het inspuiten van de radioactieve vloeistof duurt het ongeveer 2 tot 2,5 uur tot de schildwachtklier zichtbaar wordt gemaakt, door middel van een Gammacamera (scan). Door deze scan worden foto’s gemaakt van de schildwachtklier, dit duurt ongeveer 30 minuten. Deze foto’s krijgt u mee en dient u bij opname mee te nemen naar ziekenhuis De Honte, afdeling B1. De schildwachtklier(en) welke zijn afgebeeld op de foto’s, worden door de chirurg tijdens de operatie opgespoord en verwijderd. Als de schildwachtklier zichtbaar is, dan houdt dit niet in dat er uitzaaiingen in die klier zitten. Deze wordt namelijk nog onderzocht door de patholoog. De radioactiviteit verdwijnt vrij snel, daarom moet u binnen 24 uur na het inspuiten worden geopereerd.
De operatie
De operatie gebeurt onder narcose. Tijdens de operatie spoort de chirurg de schildwachtklier(en) op met behulp van de foto van het ADRZ en een gamma probe die de radioactiviteit meet. Soms wordt nog een kleine hoeveelheid blauwe inkt rondom de tumor in de huid gespoten, welke de lymfebanen naar de schilwachtklier blauw kleuren. Hierdoor worden de schildwachtklier(en) ook voor het oog zichtbaar. Als het tijdens de operatie niet lukt om de schildwachtklier op te sporen, kan worden besloten om toch alle okselklieren te verwijderen. Nadat de schildwachtklier operatief is verwijderd door de chirurg, wordt de klier door de patholoog microscopisch onderzocht. De uitslag hiervan krijgt u na ongeveer 1 week op de polikliniek. Van de radioactieve vloeistof zijn geen bijwerkingen te verwachten. De blauwe inkt die tijdens de operatie soms wordt ingespoten, kan ervoor zorgen dat u de eerste keer na de operatie groene urine heeft. Tevens kan de plek waar de inkt is ingespoten, enkele weken tot maanden blauw verkleurd zijn.
Opname
De duur van de opname is afhankelijk van de soort operatie. Als enkel de schilwachtklier verwijderd wordt, eventueel in combinatie met een borstsparende operatie, kan deze procedure in dagopname worden uitgevoerd. In combinatie met andere ingrepen kan de opnameduur langer zijn.
Vragen
Heeft u nog vragen, stel ze gerust aan uw arts, verpleegkundig specialist of mammacareverpleegkundige. De Mammapoli is bereikbaar in ZorgSaam Ziekenhuis, locatie De Honte in Terneuzen op telefoonnummer: 0115-677179 of 0115-688132.
