De behandeling van borstkanker kan bestaan uit verschillende onderdelen, zoals een operatie, bestraling, chemotherapie, hormonale therapie of immunotherapie. Vaak bestaat de behandeling uit een combinatie van de genoemde behandelingen. Om te komen tot een zo goed mogelijke behandeling is het onder andere belangrijk te weten welke kenmerken de tumor heeft, in welk stadium de borstkanker verkeert, of er sprake is van erfelijke belasting en of er uitzaaiingen zijn. Maar ook uw persoonlijke situatie speelt een rol, zoals leeftijd, geslacht, of u al dan niet in de overgang bent, of u een kinderwens hebt enz. Een behandelplan is dus maatwerk. We nemend alle factoren en uw wensen mee om te komen tot uw persoonlijk behandelplan.
Chemotherapie
Chemotherapie is een behandeling met cytostatica. Dit zijn medicijnen die cellen doden of de celdeling remmen. Bij borstkanker geven we deze medicijnen via een infuus. Deze medicijnen verspreiden zich via het bloed door uw lichaam. Ze kunnen op bijna alle plaatsen kankercellen bereiken. U krijgt deze behandeling als kuur. Dit betekent dat u altijd een periode medicijnen krijgt en een periode niet. Bijvoorbeeld: u krijgt 1 dag medicijnen en heeft daarna 3 weken rust. U krijgt zo’n chemokuur meestal een paar keer achter elkaar.
In de behandeling van borstkanker kan chemotherapie een aanvullende behandeling op de operatie zijn. Een ander woord hiervoor is adjuvant. Niet iedereen die geopereerd wordt voor borstkanker hoeft aanvullende chemotherapie. Hierbij spelen leeftijd, tumorgrootte en -gradering, hormoongevoeligheid van de tumor en eventuele uitzaaiingen in de lymfeklieren een rol. Chemotherapie wordt overwogen als er een groter risico is dat de ziekte terugkomt, omdat er misschien heel kleine, onzichtbare uitzaaiingen (micrometastasen) zijn. Adjuvante chemotherapie heeft als doel deze micrometastasen te doden en zo te voorkomen dat er later uitzaaiingen optreden.
Neo-adjuvante chemotherapie, is chemotherapie die gegeven wordt vóór de operatie. Soms is het voor de operatie al duidelijk dat aanvullende (adjuvante) chemotherapie nodig is. Dan kan het voordelen hebben om daarmee al vóór de operatie te starten. Bijvoorbeeld bij een grotere tumor kan neo-adjuvante chemotherapie de tumor in de borst kleiner maken, waardoor de kans groter wordt dat een borstsparende operatie mogelijk is. Tegelijkertijd worden ook mogelijke, nog onzichtbare uitzaaiingen vernietigen.
Ook wanneer het gaat om een tumor die (erg) agressief is, uitlopers heeft die mogelijk in de huid of de spier groeien of er al uitzaaiingen in de lymfeklieren aanwezig zijn, kan neo-adjuvante chemotherapie overwogen worden. Zo ontstaat er meer kans dat alle tumorweefsel en eventueel aangetaste klieren tijdens de operatie mee verwijderd kunnen worden. Bijkomend voordeel van neo-adjuvante chemotherapie is dat duidelijk wordt of de chemotherapie effect heeft, want de tumor in de borst wordt kleiner. Als de tumor toch blijft groeien heeft de chemokuur onvoldoende resultaat. Dan kan er voor andere medicijnen gekozen worden waarop de tumor wel goed reageert of besloten worden voor een vervroegde operatie.
Plaatsen van een jodiumzaadje in de tumor
Als borstsparende behandeling een mogelijkheid is na neo-adjuvante chemotherapie, is het van belang dat we markeren waar de tumor zit. De tumor moet immers kleiner worden en zou ook kunnen verdwijnen door de chemotherapie. Toch wordt er altijd nog geopereerd op de plaats waar de tumor zat. Om te zorgen dat de chirurg weet waar de tumor gezeten heeft, plaatsen we voorafgaand aan de neo-adjuvante chemotherapie een jodiumzaadje in de tumor. Dit jodiumzaadje wordt onder plaatselijke verdoving, door de radioloog op de röntgen geplaatst tijdens een echografie. Als voorafgaand aan de chemotherapie al duidelijk is dat de borst volledig wordt verwijderd, is het plaatsen van een jodiumzaadje niet nodig.
De okselklieren
Als borstkanker uitzaait, gaat dit meestal via de lymfeklieren in de oksel. Als er namelijk kankercellen loskomen van de tumor, komen deze terecht in het lymfevocht. Het lymfevocht wordt vervolgens afgevoerd naar de lymfeklieren.
Als tijdens de onderzoeken geen vergrote of verdachte okselklieren worden gevonden, voeren we na de chemotherapie, tijdens de operatie van de borst een schildwachtklierprocedure uit. De schildwachtklier is de lymfeklier die als eerste het lymfevocht uit de tumor opvangt en kan dus als eerste eventuele uitzaaiingen bevatten. Deze klier wordt tijdens de operatie opgezocht en verwijderd.
Blijkt uit onderzoek van de oksel, voorafgaand aan de chemotherapie, dat er wel uitzaaiingen in de lymfklier(en) aanwezig zijn, wordt deze lymfeklier ook gemarkeerd met een jodiumzaadje. Deze gemarkeerde klier wordt de MARI-klier genoemd en wordt tijdens de operatie, samen met de schildwachtklier verwijderd.
Als na de operatie blijkt dat de schildwachtklier (en/of de MARI-klier) is aangetast, dan zal besproken worden om de oksel nog aanvullend te behandelen met bestraling of een okselkliertoilet (een operatie waarbij de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd).
De radiotherapeut
Radiotherapie is de behandeling van kanker met straling. Na een borstsparende operatie wordt de borst altijd bestraald. Soms moet ook na een amputatie bestraald worden of wordt de oksel bestraald. Als gekozen wordt voor een neo-adjuvante behandeling maken we een afspraak voor een kennismakingsgesprek met de radiotherapeut vóór aanvang van de chemotherapie. De radiotherapeut kan dan een indruk krijgen of radiotherapie na de chemotherapie overwogen dient te worden.
Afdeling oncologie
Voor de behandeling van chemotherapie wordt u verwezen naar de internist-oncoloog. Tijdens het eerste gesprek met de internist-oncoloog of de verpleegkundig specialist oncologie krijgt u informatie over de soort chemotherapie en het aantal behandelingen dat u zal krijgen. Verder maken we nog afspraken die noodzakelijk zijn voordat u kunt starten met de chemotherapie behandelingen. In de meeste gevallen brengen we een infuus in (PICC-lijn) die tijdens de chemotherapie kan blijven zitten. Deze PICC-lijn wordt op de röntgen ingebracht. Voordat u start met de behandelingen met chemotherapie heeft u een gesprek met een oncologieverpleegkundige. In dit gesprek gaan we in op de behandeling en mogelijke bijwerkingen van de chemotherapie.
Overzicht van uw afspraken
We hebben uw komende afspraken op een rijtje gezet. Via onderstaande link kunt u dit overzicht bekijken.
Januari 2023
