Werking van het oog
Het oog vangt lichtstralen op via het hoornvlies en stuurt signalen door naar de hersenen zodat we een scherp beeld kunnen zien. De weg die deze lichtstralen afleggen gaan van het hoornvlies door de pupil naar de ooglens. Vervolgens naar het netvlies om dan als laatste via de oogzenuw naar de hersenen gestuurd te worden. Om een scherp beeld te kunnen zien, moeten de lichtstralen worden afgebogen (gebroken worden) zodat ze precies samenvallen op één punt op het netvlies. Hiervoor zijn het hoornvlies en de ooglens verantwoordelijk.
Wat is myopie?
Bij myopie of bijziendheid vallen de lichtstralen niet samen op het netvlies, maar ervoor. Dit komt omdat het oog te lang is óf dat de ooglens of het hoornvlies te bol zijn, waardoor lichtstralen te sterk worden gebroken en er wazig zicht op afstand ontstaat.
Het brandpunt waar de lichtstralen samenkomen op het netvlies kunnen verplaatst worden door middel van een min-glas/lens. Het beeld valt daardoor exact op het netvlies en wordt scherp. Dit gebeurt wanneer we in de verte kijken.
Bron: Myopie folder (bijziendheid), 2021
Ontwikkeling van myopie
Bij de geboorte is het oog hypermetroop (dat wil zeggen: een korter oog) met een plus-sterkte van ongeveer +2 dioptrie. Het brandpunt valt achter het netvlies. Na de geboorte groeit het oog. Het oog kan op een ‘normaal’ tempo groeien en dan zien we dat een kind op 12-jarige leeftijd uitkomt op ongeveer een sterkte van 0 dioptrie waarbij de binnenkomende lichtstralen precies op het netvlies vallen. Wanneer het oog sneller dan normaal groeit, dan komt het brandpunt steeds verder naar voren van het netvlies te liggen en zo ontstaat myopie. Echter kunnen sommige kinderen al vanaf de geboorte myoop zijn, naarmate dat hun oog groeit, zal hun min-sterkte sneller toenemen volgens de leeftijd. We spreken van progressieve myopie als het oog steeds langer wordt en hierdoor meer min-sterkte nodig heeft om het oog te corrigeren.
Wat is myopie management?
“Je kan myopie niet genezen, maar wel de progressie ervan vertragen.”
Wij proberen in te schatten hoe groot de kans is dat uw kind myoop wordt of hoe groot de kans is dat hij of zij een snellere progressie zal doormaken. Myopie management zelf heeft al doel de progressie van myopie te doen remmen. We kunnen het oog niet volledig laten stoppen met groeien, maar we kunnen dit proces wel vertragen. Uit onderzoek is gebleken dat bij mensen met een sterkte van ≥ -6.00 D en/of een ooglengte hebben van ≥ 26 mm, de kans vergroot is op het ontwikkelen van verschillende oogaandoeningen zoals: netvliesscheuren, netvliesloslatingen, verouderingen van het netvlies, glaucoom (verhoogde oogboldruk) en cataract (staar). Daarom is het belangrijk om al op vroege leeftijd invloed uit te oefenen op de groei van het oog zodat het risico op de bovengenoemde zicht bedreigende oogaandoeningen verkleint.
Wie komt in aanmerking voor myopie management?
Alle kinderen/jongeren die niet genoeg plus sterkte conform de leeftijd hebben of die al myoop zijn. We spreken van myopie vanaf de sterkte van -0.50 dioptrie.
Sommige kinderen/jongeren zullen meer risicofactoren hebben voor het ontwikkelen van myopie dan anderen. Enkele belangrijke zaken om onder de aandacht te brengen zijn:
- Familiale link (1 of 2 ouders myoop)
- Veel nabijwerk (>1.5u/dag buiten schooltijd)
- Weinig buiten zijn (<1.5u/dag)
- Op jonge leeftijd myopie <9 jaar
- Lange aslengte van het oog
Welke opties van myopie management zijn er?
Er zijn drie pijlers waarop we onze therapie kunnen uitwerken: Atropine oogdruppels, contactlenzen en brillenglazen. Verder is het opvolgen van gedragsadviezen belangrijk om het ontstaan van myopie te doen vertragen.
Wanneer het nodig is om myopie management op te starten, dan wordt dit samen met u besproken tijdens de controle. Afhankelijk van uw kind en de conditie van de ogen wordt bepaald voor welke vorm van therapie er gekozen wordt.
Atropine oogdruppels
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat atropine de meest effectieve behandeling is om toenemende myopie te remmen.
Atropine oogdruppels veroorzaken enerzijds dat de ooglens niet meer kan scherpstellen en anderzijds dat de pupil groter wordt. Bij een grote pupil kan fel licht storend zijn. Daarom adviseren wij u om bij fel (zon) licht een zonnebril te dragen of meekleurende brillenglazen te kiezen. Daarnaast treedt door het uitschakelen van het scherpstellend vermogen van de ooglens wazig zicht voor nabij op (ook met bril). Hier kan een leesgedeelte in de bril de oplossing bieden. Bij een lage dosering verwachten wij hier minder moeilijkheden bij. Met welke oplossing uw kind het meeste baat heeft wordt met u besproken.
In het lichaam kunnen volgende bijwerkingen optreden (bij minder dan 1% van de behandelde kinderen): ataxie (stoornis van aansturing van de spieren), verwardheid, psychotische reacties, hartritmestoornissen, hoofdpijn, duizeligheid, blozen, droge mond, koorts. Als dit optreedt gelieve contact met ons op te nemen.
Een atropine oogdruppel wordt dagelijks voor het slapengaan gedruppeld. De opvolging van deze therapie duurt in de meeste gevallen minimaal twee jaar. Immers als er te vroeg gestopt wordt met druppelen, dan kan er een reboundeffect optreden. Bij een reboundeffect gaat het oog toch plots hard groeien en verhoogt de myopie sterkte, wat we net willen voorkomen.
Contactlenzen
Bij contactlenzen zijn er twee opties: zachte multifocale lenzen of nachtlenzen.
Zachte multifocale contactlenzen adviseren wij vanaf 8-jarige leeftijd. Deze lenzen worden overdag voor zeven dagen lang gedragen en mogen uitgehaald worden voor het slapengaan. Zo’n lens is opgebouwd uit verschillende ringen met verschillende sterktes. Het centrale gedeelte corrigeert het kijken op afstand, maar de periferie (buitenzijde) corrigeert minder sterk, wat ideaal is voor kijken op korte afstand. Doordat het brandpunt voor het netvlies valt perifeer, krijgt het oog niet langer een impuls om door te groeien.
Nachtlenzen adviseren wij vanaf 12-jarige leeftijd. Zoals de omschrijving het al aangeeft, worden deze lenzen ‘s nachts gedragen. Overdag zal u geen lenzen/bril nodig hebben om scherp te kunnen zien.
Nachtlenzen vlakken het centrale deel van het hoornvlies zodanig af, dat het hoornvlies overdag aangepast blijft naar de vorm van de contactlens, wat dus de brilsterkte corrigeert. Het principe van de multifocale zachte lenzen werkt ook bij nachtlenzen: centrale deel is voor veraf goed gecorrigeerd, het perifere gedeelte is minder sterk gecorrigeerd en dus ideaal voor uw leesafstand. Niet iedereen komt in aanmerking voor deze soort lenzen. Ze zijn enkel beschikbaar van sterkte -1.00 tot -5.00 dioptrie.
Brillenglazen
Bij brillenglazen zijn er voorlopig drie soorten voor myopie management ontwikkeld. Beiden zorgen voor een myope defocus zodat het oog voor nabij kijken minder sterkte gebruikt dan voor veraf kijken en zo de impuls van het oog om te groeien in de periferie tegenhoudt. Om dat te bereiken zijn dergelijke glazen opgebouwd uit verschillende sterktes in één brillenglas.
Gedragsadviezen
Wanneer een kind/jongere nog geen myopie heeft ontwikkeld, maar het oog steeds langer begint te worden en er risico is op het ontstaan van myopie, dan adviseren wij om de 20-20-2 regel toe te passen.
- 20 minuten nabijwerk: gamen, lezen, tablet/smartphone, wordt gevolgd door 20 seconden op verre afstand kijken.
- Voor nabijwerk adviseren wij een minimale afstand van 30cm tussen de lectuur/tablet en uw ogen.
- Per dag minstens 2u buiten komen in daglicht.
Studies tonen aan dat buitenactiviteiten de kans op het ontstaan van myopie ontwikkeling vertraagt, maar het vertraagt de progressie niet. Hebt u reeds myopie? Dan adviseren we nog steeds om de 20-20-2 regel zoveel mogelijk toe te passen. Indien nodig kan ook een combinatietherapie worden toegepast.
Controles en opvolging
Omdat wij nauwgezet de sterkte en groei van het oog willen opvolgen, zullen controles elke zes maanden plaatsvinden. Elke zes maanden zal het zicht, sterkte en de aslengte worden opgemeten en geëvalueerd. Hierbij krijgt het kind/jongere telkens pupil verwijdende druppels, aangezien enkel zo de sterkte voor bril of contactlenzen nauwkeurig bepaald kan worden.
Wanneer kan je met myopie management stoppen?
Wanneer we een therapie opstarten, dan zal deze minimaal twee jaar gevolgd worden. Zodra de progressie na deze twee jaar stopt en de ogen één jaar stabiel zijn, dan kan de therapie geleidelijk gestopt worden. Zolang er progressie is, adviseren wij verder te gaan met de therapie. Dit kan duren tot 20-jarige leeftijd of ouder.
Waar kunt u terecht voor contactlenzen of brillenglazen?
| Brillenglazen | Contactlenzen |
| Henno Cijsouw (Terneuzen) | Henno Cijsouw (Terneuzen) |
| Schelfhout voor oog en oor (Terneuzen) | Schelfhout voor oog en oor (Terneuzen) |
| De Cock (Oostburg) | De Cock (Oostburg) |
| Groenewegen optometrie (Hulst) | Groenewegen optometrie (Hulst) |
| De Schaap & Falkenstein optiek (Axel) | De Schaap & Falkenstein optiek (Axel) |
| Bart Vervaet optiek (Axel) |
Pearle Hulst
Vergoeding zorgverzekeraar
Voor een vergoeding van uw zorgverzekeraar komt u pas in aanmerking vanaf de sterkte van -6.00 dioptrie. Dus uw brillenglazen/contactlenzen voor myopie management worden voorlopig niet vergoed.
Januari 2024
