Enkelbandletsel
Enkelbandletsel is het meest voorkomende letsel. Rondom het enkelgewricht bevindt zich een aantal pezen en banden en een gewrichtskapsel. Deze dienen voor de stabiliteit en voor het begeleiden van de bewegingen. Bij enkelbandletsel kan sprake zijn van een verstuiking van de enkelband, maar ook een verrekte of gescheurde enkelband of zelfs een botbreukje (avulsie) of kleine breuk kan voorkomen.
In 90% van de gevallen is er een verzwikking naar binnen, waardoor letsel aan de buitenzijde van de enkel ontstaat. Verschillende klachten kunnen dan optreden die plotseling zijn ontstaan. Aan de buitenzijde van de enkel is vaak een duidelijke zwelling en/of een bloeduitstorting waar te nemen. De enkel kan moeilijk worden bewogen, maar de grootste klacht is pijn. Deze pijn kan zo ernstig zijn, dat de voet niet kan worden belast.
Klachten en verschijnselen
- Pijn aan de buitenzijde van de enkel/voet;
- Zwelling (direct en de eerste dagen na het letsel);
- Soms kan er een bloeduitstorting (hematoom) aanwezig zijn;
- Bijna alle bewegingen van de enkel kunnen pijnlijk zijn. Vooral het (passief) naar binnen draaien van de onderkant van de voet (inversie).
Behandeling direct na het letsel
De behandeling hangt af van de ernst van het letsel. Indien u de enkel niet kunt belasten en u geen stap kunt zetten is het verstandig naar de huisarts of HAP te gaan. De arts zal de enkel onderzoeken en bij twijfel over een mogelijke botbreuk een röntgenfoto laten maken.
De behandeling bestaat in eerste instantie uit RICE
- Rust
- ijs (koelen)
- Compressie
- Elevatie (hoog houden, dus enkel hoger dan de knie en knie hoger dan de heup)
Gips(spalk) of drukverband: als de enkel erg gezwollen en pijnlijk is, zal op de spoedeisende hulp een gipsspalk aangelegd worden voor het onderbeen en enkel. Van belang is rust te houden. U mag de gipsspalk niet belasten. Zolang u dit gips heeft, zal uw spuitjes moeten gebruiken tegen trombose. Deze krijgt u voorgeschreven door de behandelend arts.
Indien u in een later stadium van de behandeling (meestal na 1 week) op de gipskamer komt, kan het zijn dat u nog circulair onderbeengips krijgt. Dit mag u dan (afhankelijk van de ernst van het letsel) wel belasten in overleg met de behandelend arts.
Wrap: als de klachten minder ernstig zijn, kan op de gipskamer een wrap aangelegd worden. Dit is een dun gips over de voet en enkel. Mogelijk kunt u de enkel al wat belasten. U heeft geen spuitjes nodig tegen trombose.
Enkelbrace: als de zwelling is afgenomen en de pijnklachten zijn verminderd, kan begonnen worden met behandeling met een enkelbrace. Hiermee kunt u op geleide van de pijn weer volledig gaan belasten. Instructie over gebruik hiervan vindt u verderop in deze folder.
Duur behandeling
De behandeling van enkelbandletsel is ongeveer 4-6 weken.
Revalidatie en oefeningen
De therapie bestaat uit oefeningen voor de enkel die dienen om de beweeglijkheid, kracht en stabiliteit te verbeteren. De belasting wordt geleidelijk opgebouwd tot het niveau waarop u wil kunnen functioneren (activiteiten of sport).
U dient er rekening mee te houden dat volledig herstel van overrekte of gescheurde enkelbanden minimaal 6 weken duurt en soms zelfs langer dan een jaar in beslag neemt. Het afwachten van het natuurlijke beloop zonder behandeling kan leiden tot chronische instabiliteit. De kans op herhaaldelijk zwikken is dan driemaal zo groot.
Enkelbrace
Als u uw buitenste enkelband heeft gescheurd (laterale enkelbandruptuur), is de beste behandeling voor deze blessure de veterbrace. Met de brace kunt u lopen en het voorkomt pijnlijke kantelbewegingen. Hieronder leest u hoe u met de brace moet omgaan en welke oefeningen u moet doen om uw enkel weer soepel en sterker te maken.
Aanbrengen enkelbrace
De enkelbrace wordt ongeveer 5-7 dagen nadat u de blessure hebt opgelopen aangebracht door de gipsverbandmeester.
Werkwijze veterbrace
Steek uw voet in de enkelbrace onder de tong en positioneer de hiel van de voet in de uitsparing aan de achterkant van de onderzijde van de veterbrace. Zorg dat uw voet goed in 90° staat. De enkelbrace moet de enkel en voet nauwsluitend omvatten. Trek de veter niet te strak aan (afbeelding linksboven). Houd uw voet goed in 90°. Er zitten twee lange banden aan de binnen- en buitenkant van de brace. Kruis eerst de banden over de wreef, en kruis ze vervolgens een tweede keer op het niveau van de onderkant van de kuit. Maak dan de stukken klittenband vast aan de zijkanten van de enkelbrace. De banden moeten elkaar kruisen op de wreef en op de achillespees.
Enkele aandachtspunten
- Gebruik een passende stevige schoen!
- Als u zelf een auto wilt besturen, is het verstandig om eerst contact op te nemen met uw verzekeringsmaatschappij;
- U mag fietsen als lopen goed gaat;
- Let op uw houding, draag goede stevige schoenen en probeer te lopen zoals u normaal loopt. Neem in het begin niet te grote passen;
- De veterbrace mag u ‘s nachts en tijdens het douchen afdoen;
- U kunt een katoenen sok onder de veterbrace dragen.
Oefeningen om de enkel te versterken
Met onderstaande oefeningen maakt u uw enkel weer soepel, herstelt u de spierkracht en traint u de spierbeheersing. De oefeningen kunt u gerust meerdere malen per dag doen. Niet te lang, maar wel tot u een moe gevoel krijgt.
Bronnen
- App “versterk je enkel”. Gebruik ook de app “versterk je enkel” om aanvullende oefeningen te doen. In deze app vindt u ook extra informatie over enkelblessures. De App is gratis te downloaden in de App Store en via Google Play.
November 2022
