Uw uroloog heeft bij u een aandoening geconstateerd waarvoor het nodig is uw blaas te verwijderen en een urinestoma aan te leggen. Op deze pagina vindt u meer informatie over deze ingreep (Cystectomie met Bricker derivatie). Dit is een techniek waarbij men in de buikwand een kunstmatige uitgang maakt voor de afvoer van de urine. U wordt opgenomen op de afdeling Urologie in het ziekenhuis Maria Middelares in Gent, waar uw eigen uroloog de operatie uitvoert. Heeft u na het lezen nog vragen, stel deze dan gerust aan de arts of de urologische oncologie verpleegkundige
De urinewegen
De urinewegen bestaan uit de nieren, urineleiders, blaas, plasbuis en bij de man tevens de prostaat. De nieren zorgen ervoor dat een teveel aan water en afvalstoffen uit het bloed wordt gefilterd en uit ons lichaam wordt afgevoerd. Aan de binnenkant van de nier bevindt zich het nierbekken, een klein reservoir voor de opvang van door de nier geproduceerde urine. Vanuit het nierbekken loopt de urine, via de urineleiders, van elk van beide nieren naar de blaas. De blaas fungeert als een tijdelijke opslagruimte voor urine. Een tweede belangrijke functie van de blaas is het uitdrijven van de opgeslagen urine. De urine verlaat het lichaam via de plasbuis.
Wat is een blaastumor?
Het begrip blaastumor staat voor alle ruimte innemende processen die uitgaan van de blaaswand. Tumor is een ander woord voor gezwel. Een gezwel kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Alleen onderzoek door de patholoog-anatoom kan zekerheid geven of het verwijderde weefsel goedaardig of kwaadaardig is. Blaastumoren zijn echter bijna altijd kwaadaardig. Onder de microscoop kunnen we zien welke maat van kwaadaardigheid, laag– of hooggradig de tumor is. Een blaastumor openbaart zich meestal doordat zich bloed in de urine bevindt. Vaak is het bloeden tijdelijk of zelfs éénmalig. Dit lijkt een goed teken, maar dat is het niet. Ondanks dat dit bloeden gestopt is, groeit de tumor verder. Een blaastumor kan onderscheiden worden in twee soorten.
De oppervlakkig groeiende blaastumor
De tumor bevindt zich op de binnenbekleding, het blaasslijmvlies, van de blaas en is niet ingegroeid in de spierwand van de blaas. De oppervlakkig groeiende kwaadaardige tumor wordt ook wel poliep genoemd en heeft de vorm van een paddenstoel, soms met een steeltje vanuit de blaaswand. Soms is er een vlak spreidende vorm van blaaskanker aanwezig in het blaasslijmvlies. Dit heet carcinoma in situ (CIS). Zolang de tumor oppervlakkig groeit, kan deze meestal gemakkelijk verwijderd worden. Het probleem is echter dat dit soort tumoren vaak terugkeren. Daarom is het noodzakelijk de blaas over een langere periode regelmatig te controleren en zonodig wordt er met behulp van een kijkoperatie tumorweefsel uit de blaas geschraapt. Deze operatieve ingreep noemen we een TUR Blaas. Dit weefsel wordt door de patholoog nagekeken.
De spierinvasief groeiende blaastumor
De tumor is doorgegroeid in de blaasspier of in ander omringend weefsel, zoals het vet rondom de blaas, de prostaat of de baarmoeder. We onderzoeken eerst of er geen uitzaaiingen op afstand zijn (metastasen). Om deze invasieve tumor te behandelen is het noodzakelijk om door middel van een operatie de blaas te verwijderen(radicale cystectomie) en een urinestoma aan te leggen. Soms wordt er gekozen voor een blaasvervanging (zie informatie Blaasvervanging volgens Hautmann).
Oorzaken voor aanleggen van een urinestoma
De meest voorkomende oorzaken die aanleiding geven tot het aanleggen van een urostoma zijn o.a.
- Blaaskanker
- Ernstige vormen van incontinentie
Duur van het verblijf in het ziekenhuis
U moet rekenen op een verblijfsduur van 10 á 14 dagen afhankelijk van het verloop en herstel. Tijdens uw verblijf is AZ Maria Middelares verantwoordelijk voor de ingreep en uw verblijf aldaar.
AZ Maria Middelares: Buitenring Sint-Denijs 30, B-9000 Gent. Tel: 0032924646464 www.azmmsj.be
U dient mee te nemen
- Breng bij de opname uw medicijnen en de gegevens van uw ziektekostenverzekering mee.
- Europese ziekteverzekeringskaart.
- Toiletartikelen, handdoeken nachtkleding, pantoffels en een ochtendjas.
- Identiteitsbewijs.
- Neem wat geld neem voor eventueel kosten (o.a. telefoon).
- Neem geen waardevolle spullen neem. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor verlies of diefstal.
Tijdens uw verblijf in algemeen ziekenhuis Maria Middelares wordt u begeleid door een verpleegkundige. Heeft u voor de operatie nog vragen voor haar dan kunt u contact opnemen met: An Smeets, incontinentie- en prostaatverpleegkundige, tel: 003292467921
Kosten vergoeding buitenland
De vergoeding van de kosten Is afhankelijk van uw verzekering. Belt u vooraf met uw verzekeraar. Met CZ-verzekeringen is een convenant afgesloten, wat inhoudt dat CZ alle kosten vergoedt.
Voorbereiding
Het is van groot belang dat u, indien u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, dit vooraf bespreekt met de uroloog. In overleg met u bepaalt de uroloog dan vanaf welk moment u met deze medicijnen tijdelijk moet stoppen. Ter voorbereiding verwijst de uroloog u door naar de stomaverpleegkundige. De stomaverpleegkundige is een gespecialiseerd verpleegkundige. Zij is deskundig in het geven van de juiste begeleiding van en zorg aan mensen met een stoma. Tijdens uw bezoek geeft zij uitleg over de operatie en de gevolgen daarvan en zij beantwoordt uw vragen. Zij bepaalt van te voren ook de plaats waar het stoma precies op de buik moet komen. Een urologisch oncologieverpleegkundige begeleidt u voor en na uw opname. De urologische oncologieverpleegkundige is een verpleegkundige die zich na haar algemene opleiding verder gespecialiseerd heeft in het begeleiden van patiënten met urologische oncologie .Ze zal u en uw naaste psychosociaal begeleiden gedurende het hele proces. U wordt voor de operatie door het ziekenhuis Maria Middelares opgeroepen voor een aantal intake gesprekken o.a. bij de uroloog, diëtist en nefroloog.
De opname
Omdat de operatie onder meer aan de darmen plaats vindt, moeten deze schoon zijn. Het schoonmaken van de darmen gebeurt volgens een laxeerschema. Restarme voeding vergemakkelijkt het zuiver maken van de darmen. Ze laat weinig resten na, met als gevolg dat het bijna geen stoelgang vormt. U kunt het best al enkele dagen voor de opname starten met restarme voeding. Tijdens het intake gesprek bij de diëtist krijgt u hier een lijst voor mee. De dag voor de operatie gebeurt de eigenlijke darmreiniging door het drinken van een aangepaste vloeistof (een soort zoutoplossing). U wordt dus een dag voor de operatie opgenomen in het AZ Maria Middelares in Gent.
Zodra de darmvoorbereiding heeft plaatsgevonden, mag u niets meer eten. U mag nog wel onbeperkt zwarte koffie, thee, water, frisdranken en heldere vruchtensappen drinken tot middernacht, maar drink zeker geen melk of melkproducten. Nuchter zijn betekent ook dat u vanaf middernacht niet meer mag roken.
Verder wordt uw buik geschoren op de plaats waar de snede wordt gemaakt.
De anesthesist is de arts die instaat voor de verdoving. Vooraf kunt u de anesthesiebrochure doornemen. Ze is verkrijgbaar op de verpleegeenheid, samen met het informatiekaartje van de PAZA (post-anesthesie-zorgenafdeling). Dit is de intensieve zorgenafdeling waar u na de oparatie een tijdje zult verblijven.
U kunt eventueel een slaapmiddel vragen om de nacht voor de ingreep rustig door te brengen
Operatie
Tijdens de operatie mag u geen sieraden, horloge, contactlenzen, gebit of bril dragen. U krijgt een operatiejasje aan en speciale kousen. Deze kousen bevorderen de bloedsomloop in uw benen tijdens en na de operatie. Daarna krijgt u de premedicatie voor de narcose. Dit zijn medicijnen waarvan u wat slaperig wordt, zodat u rustig naar de operatiekamer gaat.
Ingreep
De uroloog heeft bij u een operatie voorgesteld waarbij de radicale chirurgie bij de man betrekking heeft op het verwijdering van de blaas, de prostaat, de urethra in enkele gevallen (plasbuis), vet en de lymfeklieren. Bij de vrouw omvat het de verwijdering van de blaas, de uterus (baarmoeder), de vaginavoorwand met de urethra, vet en de lymfeklieren.
Bij de Bricker- operatie wordt een stukje van 10 tot 15 centimeter van de dunne darm gebruikt. De beide uiteinden van de dunne darm worden aan elkaar bevestigd, waardoor het spijsverteringskanaal wordt hersteld. Vervolgens worden beide urineleiders in het geïsoleerde stukje darm gehecht. Het stukje darm, dat dus slechts dienst doet voor het transport van urine naar buiten het lichaam, wordt aan één zijde gesloten. Van het andere uiteinde wordt de daadwerkelijke stoma gemaakt, door het door de buikwand naar buiten te brengen en in de huid te hechten. Als regel steekt de urinestoma twee tot drie cm boven de buikwand uit. Hierdoor kan de opvangapparatuur goed rondom de stoma worden bevestigd, zodat de urine uit de stoma direct in het opvangzakje terechtkomt. In de meeste gevallen wordt de stoma rechts onder op de buik aangebracht.
Al het weggenomen weefsel wordt in het laboratorium verder onderzocht (pathologisch anatomisch onderzoek). Zodra de uitslag van dit onderzoek bekend is, krijgt u deze van de uroloog.
Na de operatie
Na de operatie ontwaakt u op de uitslaapkamer. Als u goed wakker bent, gaat u voor een paar nachten ter observatie naar de PAZA afdeling. Daar controleren we regelmatig uw bloeddruk, temperatuur, bloedverlies en de vitale functies.
Kort na de operatie heeft u:
- Een buikwond;
- Een infuus in de arm (voor het toedienen van vocht);
- Eén of twee slangetjes in de buurt van de wond voor het afvoeren van wondvocht (wonddrains)
- Een zuurstofslangetje in de neus.
- Twee uretersonden / splints uitmondend in de urinestoma. Deze lopen via de urineleiders naar de nieren. Eén in de linker nier en één in de rechter nier. Dit voor extra veiligheid zodat de urine ten alle tijden het lichaam kan verlaten.
- Een maagsonde, dit is een slangetje via de neus naar de maag. Deze slang zorgt ervoor dat de maagsappen worden afgevoerd zolang de darmen nog onvoldoende werken.
- Een pijnpomp: met behulp van een slangetje in uw rug (epiduraal) krijgt u continue pijnstilling. Wanneer dit niet voldoende is dan kunt u zelf nog extra pijnstilling geven met behulp van een drukknopje. De anesthesist komt dagelijks bij u langs om samen met u de pijnbeleving te bespreken.
- Een urinestoma
Terug op de afdeling
De verpleegkundige zal u de eerste dagen helpen bij de verzorging. Langzamerhand zult u steeds meer zelf kunnen doen.
Wonddrains en splints
Na een paar dagen halen de verpleegkundigen de wonddrains dagelijks een paar cm aan totdat deze eruit vallen. Splints blijven ongeveer 14 dagen zitten. Dan worden ze verwijderd.
Maagsonde
De maagsonde blijft ongeveer 5 dagen zitten. De verwijdering ervan hangt af van de hoeveelheid maagsappen die wordt afgevoerd en de peristaltiek van de darmen.
Pijnpomp
In overleg met u bouwt de anesthesie assistent in een paar dagen de pijnpomp af. U krijgt daarna nog andere pijnmedicatie; meestal is dit paracetamol.
Voeding
Darmrommelingen of wind laten, zijn signalen dat de darmwerking opnieuw op gang komt. Vaak is dit een lastige periode waarin buikkrampen en misselijkheid kunnen optreden. Zodra de darmen hun normale werking hervatten, wordt de maagsonde afgesloten en kunt u met lichte voeding ( bouillon, beschuit) staten na advies van de arts.
Mobilisatie
Vanaf de dag na de operatie gaat u weer mobiliseren. Dagelijks breiden we het activeringsschema verder uit. U zult merken dat het steeds beter gaat. Het is normaal dat u de eerste dagen pijn heeft tijdens het mobiliseren. Dit komt door de operatie en de wond.
Om trombose te voorkomen krijgt u dagelijks, gedurende de gehele opname, een injectie in de buik. De fysiotherapeut komt dagelijks bij u langs om ademhalingsoefeningen met u door te nemen. Na de operatie kunt u zich zwak en machteloos voelen. De ingreep vraagt namelijk veel van uw krachten, niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk.
De stoma
Na de operatie is de urinestoma erg gezwollen en scheidt veel slijm af. De zwelling verdwijnt geleidelijk en de stoma heeft na ongeveer twee tot drie maanden zijn definitieve vorm.
Normaal is urine helder. Bij een urinestoma is de urine echter vermengd met wat slijm, afkomstig van de darm. Deze slijmafscheiding is blijvend.
Op de afdeling wordt gestart met de stomazorg. Zodra u verder bent opgeknapt en uw conditie het toelaat, gaat u beginnen het stoma zelf te verzorgen. Uw eventuele partner is welkom om mee te kijken, zodat ook deze weet hoe het stoma eruit ziet en hoe het wordt verzorgd.
Ontslag
Ongeveer na 10 á 14 dagen mag u het ziekenhuis verlaten. We verwijderen de hechtingen meestal voordat u naar huis gaat. Als u bloedverdunners gebruikte, start u dit weer op in overleg met uw uroloog. Als u dat wilt, kunnen we extra hulp inschakelen door de thuiszorg om u thuis te begeleiden bij de stomazorg. De aanmelding voor de thuiszorg wordt geregeld door Maria Middelares Gent.
De benodigde opvangmaterialen voor de urinestoma worden al meegegeven voor de operatie door de stoma verpleegkundige vanuit ZorgSaam Teneuzen. Ze meldt u ook aan bij een leverancier waar u zelf na de operatie uw stomamateriaal kunt bestellen.
Controleafspraken worden geregeld bij de uroloog, de urologische oncologie verpleegkundige en de stomaverpleegkundige.
Adviezen voor thuis
De eerste zes weken na de operatie moet u het rustig aan doen. U mag wel autorijden, maar niet fietsen, niet zwaar tillen, geen zwaar huishoudelijk werk (zoals stofzuigen) verrichten en niet baden of zwemmen in openbare gelegenheden. Na zes weken kunt u deze activiteiten weer langzaam opbouwen.
In het algemeen kunnen er na een operatie, in combinatie met narcose, vermoeidheidsklachten optreden. De ernst van de vermoeidheid verschilt per persoon. U moet er rekening mee houden dat het een half jaar kan duren voordat u de conditie terug heeft van voor de operatie. U moet zich realiseren dat deze operatie zowel lichamelijk als geestelijk een grote belasting kan zijn.
Als u pijn heeft, kunt u paracetamol nemen, maximaal viermaal per dag één á twee tabletten van 500 mg. Paracetamol is verkrijgbaar bij iedere apotheek en drogist. Het wordt niet vergoed door de zorgverzekeraars.
Dagelijks 2 tot 2,5 liter vocht drinkt om de urineproductie te stimuleren en een goede afvoer te bevorderen.
Gevolgen voor de seksualiteit
Als gevolg van de operatie verandert het seksueel functioneren. Mannen kunnen ten gevolge van de operatie impotent worden. Er lopen namelijk zenuwen langs de prostaat die belangrijk zijn voor het krijgen van een erectie. In de praktijk is het erg lastig en niet altijd veilig, om deze zenuwen te sparen. Omdat de prostaat en de zaadblaasjes verwijderd zijn, treedt er geen zaadlozing meer op. Het blijft wel mogelijk om een orgasme te krijgen. Bij vrouwen wordt door de operatie de vagina ondieper en neemt de doorbloeding af. De vagina wordt hierdoor veelal minder vochtig. Ook wordt de baarmoeder verwijderd, waardoor de seksualiteitsbeleving verandert. Deze veranderingen hebben mogelijk veel invloed op uw lichamelijk en psychisch functioneren. Het is altijd mogelijk om over de veranderde seksualiteit te spreken met de uroloog. Praten over de veranderingen is vaak al een eerste stap om deze ingrijpende gebeurtenis te verwerken of om samen tot een oplossing te komen.
Bijzonderheden/complicaties
Contact opnemen met huisarts of specialist bij:
- Onverklaarbare koorts die meerdere dagen aanhoudt.
- Troebele urine terwijl u toch voldoende drinkt.
- Meerdere keren bloed bij de urine.
- Aanhoudende pijn in de lendenen of ter hoogte van de urinestoma.
- Plotse uitpuiling rond de stoma.
- Bij onverklaarbaar gewichtsverlies of aanhoudende moeheid.
Bij elke operatie bestaat het risico op infectie van de wond, ontstaan van trombose, longontsteking e.d.
De Bricker-operatie is een ingrijpende gebeurtenis, niet alleen voor het lichaam, maar ook voor de mens en zijn zelfbeeld. Een belangrijke lichaamsfunctie gaat definitief verloren. Ideeën over het eigen lichaam veranderen, het psychisch functioneren wordt onder druk gezet en ook de persoonlijke verzorging ondergaat een verandering. Voor de operatie heeft u waarschijnlijk veel vragen. Aarzel niet om uw vragen te stellen aan uw uroloog, urologisch oncologie verpleegkundige of stoma-verpleegkundige. Het is belangrijk dat u zich goed laat voorlichten en dat u over alle gevoelens praat met uw partner, familie, vrienden, verzorgers. Als u begrijpt waarom een stoma noodzakelijk is, dan zult u beter met de nieuwe situatie kunnen omgaan. Een beter begrip leidt tot een betere aanvaarding.
Ook kunt u voor meer informatie terecht bij:
- Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenverenigingen Churchillaan 11, 3527 GV Utrecht. Tel: 030 – 291 60 91 www.kankerpatient.nl
- De Nederlandse Stomavereniging ‘Harry Bacon’ Wilhelminastraat 45, 3621 VG Breukelen. Tel: 0346-262286 www.stomavereniging.nl
- Vereniging Waterloop Patiëntenvereniging voor mensen met blaas-nierkanker Secretariaat p/a NFK, Postbus 8152, 3503 RD Utrecht. Tel: 030-2916090 www.waterloop.nfk.nl
Vragen?
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u tijdens kantooruren bellen met de polikliniek Urologie. Wij zijn graag bereid uw vragen te beantwoorden.
ZorgSaam ziekenhuis:
- locatie De Honte Terneuzen tel: 0115- 688340
- locatie Antonius Oostburg tel: 0117- 459373
- locatie Liduina Hulst tel: 0114- 373020
