Basaalcelcarcinoom

Uw dermatoloog stelde de (vermoedelijke) diagnose van basaalcelcarcinoom. Hieronder leest u meer informatie over het verloop van de behandeling en het eventueel opvolgtraject.

Wat is het?

Het basaalcelcarcinoom (of basocellulair carcinoom of basalioom of kort “BCC”) is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Ongeveer één op de zes Nederlanders krijgt een BCC in zijn of haar leven. Het begint in de bovenste laag van de huid en breidt zich vrijwel nooit uit naar andere delen in het lichaam.

Oorzaak

De belangrijkste oorzaak is de zon. Overmatige zonblootstelling, vooral in de kinderjaren, geeft schade aan de huid. Mensen met een lichte kleur huid hebben logischerwijs een groter risico. Bij het zeldzame genetische Gorlin syndroom kunnen al op jonge leeftijd huidtumoren ontstaan.

Klachten en inzicht

Meestal geeft een BCC geen klachten en wordt het toevallig gezien. Vaak lijkt het op een klein wondje dat maar niet geneest.

De drie meest voorkomende vormen zijn:

1. Nodulair (compact of solide) BCC: een langzaam groeiend, rood, iets glanzend bultje, met soms wat bloedvaatjes erin, al dan niet met een niet-genezend wondje.
2. Oppervlakkig (superficieel) BCC: voornamelijk op de romp; lijkt op een eczeemplek, maar jeukt niet.
3. Sprieterig BCC: vormt “sprieterige” uitlopers in de huid en de grens met de normale huid is daardoor moeilijker vast te stellen met het blote oog.

BCC’s ontstaan meestal in gebieden die veel aan zonlicht zijn blootgesteld, zoals het gezicht of de oren. Ze blijven groeien en daarom is het belangrijk om ze altijd te behandelen.

Diagnose

Een dermatoloog kan een BCC vrij goed met het blote oog herkennen. Bij twijfel kan hij/zij een huidbiopt afnemen: een stukje weefsel van ca. 3 mm dat wordt verzonden voor microscopisch onderzoek. Vaak is dit ook om het groeitype te bevestigen; dat bepaalt de keuze van de behandeling.

Een huidbiopt wordt afgenomen na plaatselijke verdoving. De procedure wordt meteen tijdens het consult door een geoefende polimedewerker uitgevoerd. In het gezicht wordt de wond met één of twee hechtingen gesloten. Deze moeten na één week verwijderd worden (huisarts of poli dermatologie).

Wondjes op de romp en ledematen worden veelal enkel met een pleister afgedekt. Na 1-2 weken wordt het resultaat verwacht. Dit wordt doorgebeld of meegedeeld bij het verwijderen van de hechtingen.

Behandelingen

De behandeling is afhankelijk van de groei van het basaalcelcarcinoom.

Voor nodulaire of sprieterige BCC’s heeft wegsnijden altijd de voorkeur. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt radiotherapie of PDT toegepast.

Niet-snijdende behandelingen

Voor oppervlakkige BCC’s zijn niet-snijdende behandelingen te overwegen, omdat deze meestal minder littekenvorming veroorzaken.

• Fluorouracil crème (= Efudix®): remt de groei van de tumorcellen, waardoor ze afsterven. Er ontstaat eerst roodheid en korstvorming; daarna groeit er gezonde huid terug. Behandelduur: 2x daags, gedurende 4-6 weken. U kan de behandeling zelf thuis uitvoeren.
• Imiquimod crème (= Aldara®): activeert plaatselijk in de huid het afweersysteem, waardoor het BCC wordt opgeruimd. Er ontstaat roodheid en korstvorming, waarna gezonde huid terug groeit. Behandelduur: 5 dagen per week, gedurende 6 weken. U kan de behandeling zelf thuis uitvoeren.
• Fotodynamische therapie (= Photodynamic therapy, PDT): hierbij wordt eerst een crème aangebracht op het BCC, die de tumorcellen gevoeliger maakt voor licht. Na drie uur wordt het BCC belicht met een speciale lamp, waardoor de kankercellen afsterven. Behandelduur: twee sessies met minimaal één week pauze. Behandeling wordt uitgevoerd door de dermatologieverpleegkundige (crème: Hulst/Terneuzen/Oostburg; belichting: Terneuzen).
• Cryochirurgie: eenmalige behandeling waarbij het BCC van buitenaf wordt bevroren met vloeibare stikstof. Het is een snelle behandeling, maar laat vaak littekens achter.
• Curettage en coagulatie: het BCC wordt onder plaatselijke verdoving weg geschraapt. Daarna wordt de huid oppervlakkig dicht gebrand. Het is een snelle behandeling, maar het is niet te controleren of het BCC in de diepte helemaal weg is.

Snijden (excisie)

• De huidarts snijdt het BCC weg na plaatselijke verdoving (prikjes). Het weggenomen weefsel wordt altijd in het laboratorium onderzocht. Als het BCC niet helemaal weg is, moet de arts nog een keer rondom de plek snijden. Veelal worden oplosbare hechtingen gebruikt. Als dat niet het geval is, moeten deze na 1-2 weken verwijderd worden (huisarts of poli dermatologie). Het resultaat van het weefselonderzoek wordt na twee weken doorgebeld.
• Voor grotere tumoren verwijst de huidarts u soms naar een (plastisch) chirurg van ZorgSaam. Er wordt vooraf een digitale foto genomen. U wordt door de huidarts aangemeld, waarna u een oproep voor de ingreep ontvangt, al dan niet met een voorafgaand gesprek met de chirurg.

Bestraling (radiotherapie)

Wordt gedaan wanneer snijden niet mogelijk is, bijvoorbeeld ter hoogte van de neus of oren. Hiervoor wordt men doorverwezen voor meerdere behandelingen naar het ZRTI in Vlissingen.

Mohs’ micrografische chirurgie

Mohs’ micrografische chirurgie is een vorm van snijden, waarbij het BCC in zijn geheel wordt verwijderd, met maximaal behoud van gezond weefsel. Dit kan belangrijk zijn:

• in het gezicht, waar er weinig ruimte is om na het snijden de wond dicht te krijgen;
• als de grenzen van het BCC niet goed zichtbaar zijn (bij sprieterige groei);
• als het BCC terugkomt nadat het eerder is weggesneden.

Bij Mohs’ chirurgie wordt vooral het weggesneden weefsel meteen onderzocht tijdens de ingreep. Op basis van het resultaat volgen meerdere snijrondes. De wond wordt pas gesloten wanneer bevestigd is dat de gehele tumor is verwijderd. De ingreep gaat door onder plaatselijke verdoving. ZorgSaam werkt samen met volgende erkende Mohs’ centra:

• Mohs’ klinieken (Dordrecht): na aanmelding door uw huidarts wordt u < 1 week gebeld. U krijgt een afspraak voor het (telefonisch) intakegesprek en de operatiedatum. De wachttijd voor de ingreep bedraagt 1-2 weken.
• DermaTeam (Middelburg): na aanmelding door uw huidarts wordt u <1 week ingepland voor een telefonisch intakegesprek. Tijdens dit gesprek wordt de operatiedatum bepaald, die doorgaat gemiddeld <4 weken. Ingrepen gaan enkel door op dinsdag.
• Dermatologie UZ Gent, België: na aanmelding door uw huidarts, ontvangt u <1 week een oproep. Er wordt doorgaans eerst een preoperatieve afspraak ingepland. Zowel de afspraak als de ingreep hebben een korte wachttijd (<1 week).

Is een basaalcelcarcinoom te genezen of blijft u er altijd last van houden?

Ja, een basaalcelcarcinoom is helemaal te genezen. Wel loopt u risico om een nieuw basaalcelcarcinoom op een andere plaats te krijgen.

Opvolging

ZorgSaam onderschrijft het principe van Juiste Zorg Op de Juiste Plaats (JZOJP) en volgt hierbij de landelijke richtlijnen.

• Bij patiënten met één basaalcelcarcinoom, dat na behandeling is verdwenen en waarbij er geen andere risicofactoren zijn, wordt géén opvolging door de huidarts meer ingepland. U ontvangt instructies voor zelfonderzoek en dient zich bij twijfel weer bij de huisarts te melden.
• Bij niet-snijdende behandelingen wordt tenminste één keer na zes maanden het resultaat gecontroleerd.
• Bij patiënten met verminderde weerstand (bijvoorbeeld vanwege medicatie), uitgebreide zonschade, of een verleden van meerdere huidtumoren, wordt (jaarlijks) de volledige huid gecontroleerd. Wanneer er meerdere (3-5) jaren geen huidtumoren zijn ontstaan, wordt de opvolging door de dermatoloog gestopt en wordt u terugverwezen naar de huisarts.

Wat kunt u zelf nog doen?

Houd zelf uw huid goed in de gaten. Bescherm uw huid goed tegen de zon. Maak bij twijfel een afspraak bij uw huisarts of dermatoloog.

Bron: nvdv.nl (folder basaalcelcarcinoom)

Mei 2021