Hartverscheurend is het voor Myriam. Dat afscheid aan de telefoon van haar Piet. ,,Wetende dat je elkaar misschien nooit meer ziet. Na 45 jaar huwelijk.” Zij zit dan met corona thuis, hij ligt met corona op de ic. ,,Het komt goed schat”, fluistert Piet voor hij onder narcose gaat. En ja, het komt ook goed, al is het met vallen en opstaan. Ze krijgen er wel hulp bij. Van de nazorgpoli.
Samen wandelen Piet en Myriam Hamelink uit Koewacht woensdag naar hun afspraak in ZorgSaam ziekenhuis Terneuzen. Ze zijn vroeg en doen iets wat ze anders nooit deden. Ze kopen een ijsje en plukken de dag. ,,Het woord samen heeft een andere betekenis gekregen”, vertelt Myriam. Heel begrijpelijk na wat met Piet (77) gebeurd is.
Piet en Myriam Hamelink hebben een nazorggesprek in Zorgsaam Terneuzen na opname op de ic.
‘Ik wilde bij hem zijn, maar dat kon niet’
Ook al is het ruim een half jaar geleden. ,,Ik weet er niet veel van af”, zegt Piet. ,,Alleen dat ik heel ziek geweest ben.” Het is zondag 1 november als hij op de ic belandt. Piet ligt dan al een paar dagen met corona in het ziekenhuis. Myriam (68) zit thuis in quarantaine en kan niet bij hem op bezoek.
Geëmotioneerd: ,,Je bent gewoon thuis. Samen. En ineens wordt Piet ernstig ziek, moet hij naar de spoedeisende hulp, is het corona en een paar dagen later ligt hij in coma op de ic. Een heel erg moeilijke tijd. Ik voelde het gemis. Ik wilde bij hem zijn, maar dat kon niet.”
Ze pakt Piets hand vast. Haar ogen zijn vochtig. ,,Dat afscheid aan de telefoon was voor mij het moeilijkst.” Piet legt zijn hand op die van Myriam. ,,Weken was ik in slaap en heb niets gemerkt”, stelt hij nuchter.
Alles legt Myriam vast om het later met Piet te verwerken
Myriam kijkt hem recht aan. ,,Iedere ochtend belde ik. Er mocht steeds maar één iemand op bezoek komen, maar dat hoefde niet dezelfde te zijn. Dat was fijn.” Drie weken lang maakt zij of een van de kinderen foto’s van Piet. ,,Op advies van de verpleegkundige. Zelf denk je er niet aan.” Ook noteert ze van alles in een dagboek, zelfs de meest alledaagse dingen. ,,Om later, als Piet weer bij kennis is, ze samen met hem te kunnen verwerken.”
Dat is wat ze nu doen, met hulp van de nazorgpoli. Want er gebeurt heel veel met mensen op een intensive care. Of het nu met corona is, hartfalen of welk ander ernstig letsel dan ook. De gevolgen van een ic-opname kunnen groot zijn: van geheugenverlies en vermoeidheid tot aan angst, depressie en posttraumatisch stress-syndroom. Piet weet er alles van.
,,In eerste instantie wilde ik niet naar de nazorgpoli. Mijn vrouw wel. Omdat zij ging, ging ik mee. Blij dat ik dat gedaan heb. Want ik heb op de ic dingen meegemaakt in mijn dromen.” Even kijkt hij weg. ,,Normaal vergeet ik dromen, maar deze blijft bij. Daarover heb ik zitten praten. Meer vertel ik niet. Maar het zijn hele nare dromen en het gesprek heeft me erg geholpen.”
Piet is door de opname op de intensive care ook sneller emotioneel. ,,Dat was ik anders nooit.” De ic heeft het leven van Myriam en Piet definitief veranderd. Myriam: ,,We leven intenser; genieten meer van de kleine dingetjes. Ja, dat komt in het gesprek voorbij. Dat helpt echt.” Piet knikt. ,,Ik kan het iedereen aanraden.”
Etienne Kouijzer en Paula Scherbeijn spreken met Piet en Myriam over hun ervaringen.
Dit doet de ic met een mens
Nare dromen, angst, depressie. Veel patiënten houden klachten over aan een opname op de intensive care. Om mensen daarbij te helpen, richtten ic-verpleegkundigen Paula Scherbeijn en Etienne Kouijzer de nazorgpoli op. Samen met intensivist Guy Vermeiren.
Drie jaar draait het alweer en steeds meer mensen komen er langs. Zoveel zelfs dat Paula en Etienne vanaf juli niet een, maar twee dagen per maand gesprekken voeren met ex-patiënten. Met mensen die ze zelf als ic-verpleegkundige hebben verzorgd.
Wat de ic met een mens doet? ,,Je wordt plots uit je dagelijks leven getrokken, omdat je ernstig ziek bent”, schetst Etienne. ,,Je ligt hier alleen op een kamer. Om je heen staat apparatuur, je hoort allerlei piepjes en je ziet alleen maar kunstlicht. Je kan niks meer over jezelf zeggen. Als je aan de beademing ligt, weet je niet wat er gebeurt en mis je later weken aan herinneringen. Het is je overgeven, je hebt geen keus.”
Zo gaat zo’n nazorggesprek eraan toe
Zeer ingrijpend dus. Paula en Etienne nodigen ex-patiënten een paar maanden na ontslag uit het ziekenhuis uit voor een gesprek. Wie daarop ingaat, krijgt een vragenlijst. ,,Daaraan kunnen we zien wat de klachten zijn”, zegt Paula. ,,Meestal loopt zo’n gesprek vanzelf. Je vraagt hoe het gaat en dan komen de verhalen: ik slaap slecht, heb nare dromen, heb geheugenverlies, ben ontzettend moe. Daar gaan we dan op verder.”
Paula en Etienne voeren elk gesprek samen. ,,We kunnen laten zien wat er is gebeurd; waar dat ene slangetje of piepje voor diende, of de kamer laten zien waar mensen hebben gelegen. Mensen zitten vaak hier met een lach en een traan. Logisch, want vaak was het balanceren tussen leven en dood. Het geven van uitleg schept niet alleen duidelijkheid. Mensen kunnen daardoor een nare periode afsluiten.”
Wie op de ic van ZorgSaam heeft gelegen en een afspraak wil maken met de nazorgpoli kan een mail sturen naar: icnazorgpoli@zzv.nl. Dit is overigens ook voor nabestaanden mogelijk.
Bron: PZC, journalist Jeffrey Kutterink, fotograaf Anne Hana