De recente landelijke kankeratlas laat zien dat in Zeeland relatief veel mensen lijden aan huidkanker. Dat heeft te maken met het groot aantal zonne-uren in onze regio. Met name het plaveiselcelcarcinoom dat kan ontstaan na jaar in jaar uit veel zon op je huid, scoort hoog. We vroegen
advies aan een dermatoloog oftewel huid-arts van ZorgSaam.
“Wacht niet af, wees er op tijd bij!” Dermatoloog Annelies Avermaete
Dermatoloog Annelies Avermaete begrijpt het wel. “De zon geeft mensen een prettig gevoel. Zonlicht stimuleert bovendien de aanmaak van vitamine D. Dat hebben we nodig voor de vorming van sterke botten en het in stand houden van een goede weerstand. Alle reden dus om te genieten van de zon. Maar wel met mate en op een verstandige wijze. Zonlicht bevat veel UV-straling en teveel daarvan kan schade aan de huid
veroorzaken. Op korte termijn kan dat verbranding tot gevolg hebben, op lange termijn een versnelde veroudering van de huid én een groter risico op huidkanker. We zien het terug in de kankeratlas voor Zeeland en ik zie het terug op onze poli’s in Zeeuws-Vlaanderen. De diagnose huidkanker valt steeds meer en we zien ook vaker uitzaaiingen.”
Harde plekjes
“Gelukkig ontstaat huidkanker niet van de ene dag op de andere,” verduidelijkt dokter Avermaete. “Het duurt bijvoorbeeld jaren voor een plaveiselcarcinoom ontstaat. Ik zie dan ook vooral mensen van 65 jaar en ouder in het ziekenhuis. Zij hebben dan van die typische eeltachtig, harde plekjes in de huid.” De plekjes zitten vaak in het gezicht, op de handen, de hals of de oorschelp, licht Avermaete toe. “Inderdaad net in die gebieden
waar er veel zon op komt.”
Ruw en rood
“Als je er op tijd bij bent is het gelukkig vaak goed te behandelen”, aldus de dermatoloog. Daarom is het belangrijk om veranderingen op je huid in de gaten te houden. Regelmatig zelfonderzoek helpt bij een vroege herkenning van afwijkingen. Annelies Avermaete: ”Het voorstadium van een plaveiselcarcinoom kun je herkennen aan een ruw rood stukje huid. Als je én zo’n rood plekje hebt, hoef je je nog niet meteen zorgen te maken, maar als het er steeds meer worden is het zeker verstandig om naar de huisarts te gaan. Je moet niet afwachten tot het echt kanker wordt.”
Uitzaaiingen
“Als zo’n rood plekje nog geen kanker is, kan een lichte behandeling met stikstof of een speciale zalf helpen”, zegt Avermaete. “De onrustige huid
moet je dan drie à vier weken smeren. Daarmee krijg je een lelijke rode schaafwond, maar na de genezing van de schaafwond is de huid weer helemaal glad. Soms passen we ook lichttherapie toe, in combinatie met een zalf, waarbij de afwijkende huidcellen worden opgeruimd. Als er eenmaal echt een plaveiselcarcinoom zit, of meerdere, dan moet die
altijd weggesneden worden. Na het weefselonderzoek wordt gekeken of een verdere opvolging noodzakelijk is. Bij hoog-risico huidkanker is in de eerste 5 jaar de kans op uitzaaiingen het grootst. Als ik een heel klein plekje moet weghalen, dan is dat een kleine ingreep van twintig minuten. Grote plekken van één of anderhalve centimeter, vooral op de oren of
de lip, dat is iets anders. Dat zijn de high risk tumoren.”
Verbranden zeker voorkomen
Klein of groot, huidkanker is iets om absoluut te vermijden. Hoe doe
je dat? Annelies Avermaete: “Het voorkomen van huidkanker begint
met het verstandig omgaan met de zon. Niet alleen in de zomer, maar tijdens alle zonnige dagen. Blijf tussen 11 en 15 uur zoveel mogelijk in de schaduw of smeer je vaak en goed in. Zonwerende kleding inclusief petje of hoed werkt ook uitstekend. En let ook op je kinderen en kleinkinderen. Als zij flink verbranden op jonge leeftijd, is de kans heel groot dat ze op
latere leeftijd een agressieve vorm van huidkanker, een melanoom, krijgen.”
Senioren moeten smeren
Volgens Annelies Avermaete moet je ‘op leeftijd’ niet denken dat
die zonnebrandcrème nu niet meer helpt. “Ook voor senioren kan goed insmeren nog veel leed voorkomen. Bescherm jezelf niet alleen op het strand, maar ook als je gaat fietsen of tuinieren. Vooraf smeren op alle
huid die in de zon komt en elke twee uur bijsmeren, dat is mijn advies. Door transpiratie, weer en wind verdwijnt het effect namelijk en kan de UV-straling van de zon weer een beetje schade aanrichten. Tel al die schades door de jaren heen bij elkaar op en je hebt op den duur een probleem. Wij kunnen vaak helpen maar beter is het risico niet te nemen.