U bent sinds kortere of langere tijd bekend met een teruggang van de nierfuncties. Mogelijk is op termijn dialyse nodig om uw bloed van afvalstoffen te zuiveren. Eventueel zal er via dialyse ook vocht aan de bloedbaan onttrokken moeten worden. Voor deze toekomstige behandeling is het nu al van belang de bloedvaten van uw armen zoveel mogelijk te sparen. De medische term hiervoor is “venepreservatie”. In deze brochure leest u daar meer over.
Dialyse
Zoals u misschien al weet zijn er twee vormen van dialyse:
- De buikspoeling (peritoneaal dialyse);
- Spoeling aan een dialyseapparaat (hemodialyse).
De keuze voor één van deze vormen is in principe aan u. Uiteraard gaat deze keuze in samenspraak met de nefroloog. In de predialysefase, de fase voorafgaand aan de daadwerkelijke dialyse, bespreekt de dialyseverpleegkundige met u alle aspecten met betrekking tot beide vormen van dialyse. Bij buikspoeling is er in eerste instantie geen directe toegang tot de bloedbaan noodzakelijk om te kunnen dialyseren. Bij hemodialyse echter wel. Er moet dan namelijk bloed vanuit het lichaam door een kunstnier gepompt worden waarna dit weer teruggegeven wordt aan het lichaam. Voor het kunnen uitvoeren van hemodialyse is dus een goede vaattoegang in de arm noodzakelijk.
Aanleggen van een shunt
Bij hemodialyse leggen we de toegang tot de bloedbaan aan in de vorm van een fistel of een shunt. Dit is een kunstmatige verbinding tussen een ader en een slagader. De prédialyse verpleegkundige zal u hierover uitgebreid informeren. Het aanleggen van een shunt is een kleine chirurgische ingreep. Het slagen van deze ingreep is echter erg afhankelijk van met name de kwaliteit van de beschikbare vaten in de armen.
Behouden van optimale vaatkwaliteit
Om de kwaliteit van de vaten zo optimaal mogelijk te houden is het van belang “prikgaatjes” en vaatontstekingen te voorkomen. Bij noodzakelijke bloedafname en/of infusie van medicijnen adviseren we dringend dit alleen te laten plaatsvinden volgens de volgende regels.
Bij een venapunctie (= bloedafname):
- In de elleboogplooi
- Op de rugzijde van de hand
- In de voet
en wel in deze aangegeven voorkeursvolgorde.
Bij infusies (toedienen van vloeistoffen of medicijnen via de aderen):
- Op de rugzijde van de hand
- In de voet
- In de elleboogplooi
en wel in deze aangegeven voorkeursvolgorde. Dus niet op de rechte trajecten van de onder- of bovenarm.
Infusie medicijnen
Genoemde voorkeursvolgorde bij infusie geldt niet voor medicatie waarvan bekend is dat ze vaatontsteking (thromboflebitis) veroorzaken. Deze hebben als eerste voorkeursplaats toch de elleboogplooi vanwege een grotere diameter van het vat en derhalve een hogere bloedstroom. Hierdoor wordt de kans op vaatontsteking minder dan in de andere (kleinere) vaten. Hieronder staat een aantal middelen genoemd die vaatontsteking kunnen veroorzaken. Er zijn nog meer middelen die vaatontsteking geven. Hoe groot die kans is, kan worden ingeschat door degene die het infuus aanlegt en dit op grond van ervaring met het medicijn.
Vaatontsteking veroorzakende middelen zijn onder andere:
- Kaliumchloride (KCL)
- Chemokuren/cytostatica
- Erythromycine
- Calciumcarbonaat
- Digoxine
Polsbandjes
De polsbandjes zijn om de medische hulpverleners rondom u te attenderen op de noodzaak uw bloedvaten te sparen. Dit in verband met de mogelijke aanleg van een shunt voor toekomstige dialyse. Ook als u reeds een shunt aangelegd heeft gekregen zijn deze polsbandjes zeer belangrijk. Er bestaan twee soorten polsbandjes:
- Groen polsbandje: bloedvaten in deze arm(en) sparen voor mogelijk aanleg van shunt in de toekomst.
- Rood polsbandje: voor de shuntarm. In deze arm mag men niet prikken of bloeddruk meten.
Bij opname in het ziekenhuis, medische onderzoeken, bloedprikken etc. raden wij u sterk aan om deze bandjes te dragen. De dialyseverpleegkundige kan u hierover meer vertellen.
Van buikspoeling naar hemodialyse
Zoals eerder vermeld staat is een adequate toegang tot de bloedbaan in eerste instantie alleen voor hemodialyse van cruciaal belang. Soms komt het echter voor dat we na een periode van buikspoeling alsnog op hemodialyse moeten overgaan. Dit maakt dat óók voor mensen met buikspoeling het sparen van de vaten in de armen uitermate belangrijk is.
Vragen
Indien u nog vragen heeft, stel ze gerust aan de dialyseverpleegkundige.
